चेतना कुमरे ही सीताटोला गावची रहिवासी आहे. या गावात आदिवासी जमातींची (माडिया-गोंड) लोकसंख्या आहे. चेतना कुमरे या गावातीलच महावैशावी महिला बचत गटाच्या अध्यक्षा आहेत. ती तिच्या छोट्या घराच्या पोर्चमध्ये किराणा दुकान चालवते. सीताटोलाच्या आजूबाजूला गाव आहे. 2 किमी अंतरावर 19 घरांची लोकसंख्या असलेले घोटेविहीर गाव आहे आणि 4 किमी अंतरावर 80 घरांचे जांभळी गाव आहे. या गावांतील नागरिकांच्या भरवशावर तिचे किराणा दुकान चालते.
या वर्षाच्या जानेवारीमध्ये, एका प्रमाणित आर्थिक शिक्षण प्रशिक्षकाने, नॅशनल सेंटर फॉर फायनान्शियल एज्युकेशन (NCFE) च्या वतीने बचत गटांमधील महिलांसाठी आर्थिक शिक्षण कार्यक्रम आयोजित केला. या कार्यक्रमाला सीताटोला व घोटेविहीर येथील बचत गटांचे सदस्य उपस्थित होते. कार्यक्रमादरम्यान मला पॉन्झी योजनांची माहिती मिळाली. खूप कमी व्याजदर देण्यामागील खाजगी कंपन्यांचा छुपा अजेंडा मला कमी वेळात समजू शकला. तसेच, सामान्य लोकांचे आकर्षण संपादन करण्यासाठी खाजगी कंपन्यांनी अवलंबलेली ऑपरेंडीची पद्धत समजण्यास मला मदत झाली.
काही दिवसांनी त्याच गावातील एका 55 वर्षांच्या आदिवासी माणसाला एका एजंटने त्याच्या गुंतवणुकीवर अवघ्या तीन वर्षात दुप्पट पैसे मिळवून देण्यास सांगितले. त्याने गावकऱ्यांना आपली अर्धा एकर जमीन विकण्याची ऑफर दिली आणि त्याला दोन लाख पन्नास हजार रुपये मिळतील, ती सर्व रक्कम त्याने गुंतवली तर अवघ्या तीन वर्षांत त्याला पाच लाख रुपये मिळतील. तो म्हणाला की तो मोठी जमीन खरेदी करू शकतो आणि उरलेली रक्कम तिच्या मुलींसाठी वापरू शकतो आणि 12 वीत शिकत असलेल्या मुलीच्या करिअरची योजना बनवू शकतो. या उद्देशासाठी एजंटला त्याची जमीन खरेदी करण्यासाठी ग्राहक देखील सापडला.
जेव्हा मला ही माहिती समजली, तेव्हा मी आर्थिक शिक्षण कार्यक्रमादरम्यान मिळवलेल्या माहितीच्या आधारे अशा व्यवहारातील जोखीम समजावून सांगितली. मी त्यांना प्रशिक्षणाचे मॉड्यूल दाखवले आणि आकर्षक व्याजदर दाखवून कंपन्या सामान्य लोकांची कशी फसवणूक करतात हे समजावून सांगितले. मी प्रश्न विचारला की, जर सरकार अशा प्रकारचे उच्च व्याज देऊ शकत नसेल, तर कोणत्याही खाजगी कंपन्या हे कमी कालावधीत कसे देऊ शकतात.
मी दिलेल्या सर्व माहितीनंतर, त्या व्यक्तीने जमीन विक्रीचा संभाव्य व्यवहार रद्द केला आणि एजंटला अशी गुंतवणूक करण्यास नकार दिला. मी प्रशिक्षकाला बोलावून सांगितले की NCFE कार्यशाळेत त्यांनी दिलेल्या मार्गदर्शनामुळे एका गरीब आदिवासी कुटुंबावर आलेली आर्थिक संकटे टळली.