सिक्युरिटीज अँड एक्स्चेंज बोर्ड ऑफ इंडिया (एसईबीआय) ने हाती घेतलेला आर्थिक साक्षरता उपक्रम
मूलभूत आर्थिक शिक्षण
एसईबीआय ने मूलभूत आर्थिक शिक्षणासाठी खालील उपक्रम हाती घेतले आहेत:
- लोकांना आर्थिक शिक्षण देण्यासाठी संसाधन व्यक्ती कार्यक्रमाद्वारे आर्थिक शिक्षण. एसईबीआय द्वारे प्रशिक्षित आणि आरपी (जिल्ह्यांमध्ये) म्हणून नामांकित केलेल्या पात्र व्यक्तींना स्थानिक भाषेत मोफत कार्यशाळा घेता येते आणि त्यांना मानधन दिले जाते. वित्त, बँकिंग, विमा, पेन्शन आणि गुंतवणूक या मूलभूत संकल्पना पाच लक्ष्य गटांमध्ये समाविष्ट आहेत (उदा. गृहनिर्माते, स्वयं-मदत गट, कार्यकारी, मध्यम उत्पन्न गट, सेवानिवृत्त कर्मचारी). कार्यशाळेदरम्यान, मोफत आर्थिक शिक्षण पुस्तिकांचे वाटप केले जाते.
- विद्यार्थ्यांनी एसईबीआय ला भेट द्या
- आर्थिक नियोजन, बचत, गुंतवणूक, विमा, पेन्शन, कर्ज घेणे, कर बचत, पॉन्झी योजनांबद्दल सावधगिरी, तक्रार निवारण इ. यासारख्या संकल्पनांच्या मूलभूत गोष्टींचा अंतर्भाव करणारी आर्थिक शिक्षण पुस्तिका
क्षेत्र विशिष्ट आर्थिक शिक्षण
एसईबीआय क्षेत्र केंद्रित आर्थिक शिक्षणासाठी खालील उपक्रम आहेत:
- एसईबीआय मान्यताप्राप्त गुंतवणूकदार संघटनांद्वारे गुंतवणूकदार जागरूकता कार्यक्रम
- एक्सचेंज/डिपॉझिटरीज यांच्या संयुक्त विद्यमाने प्रादेशिक सेमिनार
- एसईबीआय मान्यताप्राप्त कमोडिटी डेरिव्हेटिव्ह ट्रेनर्सद्वारे कमोडिटी जागरूकता कार्यक्रम
वरील व्यतिरिक्त, एसईबीआय ने पुढील उपक्रम देखील हाती घेतले आहेत:
इंटरनॅशनल ऑर्गनायझेशन ऑफ सिक्युरिटीज कमिशन (आईओएससीओ) च्या सहकार्याने जागतिक गुंतवणूकदार
गुंतवणूकदारांचे संरक्षण आणि शैक्षणिक जागरूकता उपक्रम आयोजित करण्याच्या दिशेने विविध वित्तीय बाजार नियामकांनी घेतलेल्या पुढाकारांवर प्रकाश टाकण्याच्या उद्देशाने, आईओएससीओ दरवर्षी जागतिक गुंतवणूकदार सप्ताह (डब्ल्यूआयडब्ल्यू) म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या आठवड्याभराच्या जागतिक मोहिमेचे आयोजन करत आहे. एसईबीआय ने या आठवड्यात देशभरात विविध आर्थिक साक्षरता आणि गुंतवणूकदार जागरूकता कार्यक्रम आयोजित करून आईओएससीओ डब्ल्यूआयडब्ल्यू मध्ये भाग घेतला.
समर्पित गुंतवणूकदार वेबसाइट
एक समर्पित वेबसाइट http://investor.sebi.gov.in गुंतवणूकदारांच्या फायद्यासाठी ठेवली जाते. वेबसाइट संबंधित शैक्षणिक/जागरूकता सामग्री आणि इतर उपयुक्त माहिती पुरवते. याशिवाय, गुंतवणूकदारांच्या माहितीसाठी विविध गुंतवणूकदार आणि आर्थिक शैक्षणिक कार्यक्रमांचे वेळापत्रक देखील वेबसाइटवर प्रदर्शित केले जाते.
मास मीडिया मोहीम
लोकांपर्यंत पोहोचण्यासाठी, एसईबीआयI ने लोकप्रिय माध्यमांद्वारे गुंतवणूकदारांना संबंधित संदेश देणारी मास मीडिया मोहीम सुरू केली आहे. 2012 पासून, एसईबीआय ने खाली नमूद केल्याप्रमाणे विषयांवर मल्टी मास मीडिया (टीव्ही/रेडिओ/प्रिंट/बल्क एसएमएस) मध्ये विविध जागरूकता मोहिमा राबवल्या आहेत:
- गुंतवणूकदार तक्रार निवारण यंत्रणा
- सामूहिक गुंतवणूक योजना – अवास्तव परतावा.
- सामुहिक गुंतवणूक योजना – ऐकण्यावर जाऊ नका.
- ब्लॉक केलेल्या रकमेद्वारे (एएसबीए) अर्ज समर्थित – प्रारंभिक सार्वजनिक ऑफर (आयपीओ).
- डब्बा ट्रेडिंग
- हॉट टिप्सपासून सावधगिरी बाळगा
याव्यतिरिक्त, वर सूचीबद्ध केलेल्या सावधगिरीच्या संदेशांवरील पोस्टर्स विविध भाषांमध्ये छापण्यात आले आणि विविध भाषांमध्ये जिल्हाधिकारी, पंचायत कार्यालये इत्यादींना वितरित केले गेले.
गुंतवणूकदार तक्रार निवारण
गुंतवणूकदारांच्या तक्रारींचे त्वरित निवारण करण्यासाठी एसईबीआय विविध नियामक उपाययोजना करत आहे. गुंतवणूकदारांनी नोंदवलेल्या तक्रारी संबंधित सूचीबद्ध कंपनी किंवा मध्यस्थांकडे घेतल्या जातात आणि सातत्याने कार्यरत एसईबीआय तक्रार निवारण प्रणाली (स्कोर्स) ने गुंतवणूकदारांना त्यांच्या तक्रारींची स्थिती जाणून घेण्यास मदत केली आहे कारण गुंतवणूकदार कधीही आणि कोठूनही स्कोर्स वर लॉग ऑन करू शकतात आणि तक्रार नोंदवताना त्यांना दिलेल्या युजरनेम आणि पासवर्डच्या मदतीने तक्रारींची स्थिती तपासू शकतात.
एसईबीआय टोल फ्री हेल्पलाइन
एसईबीआय ने 30 डिसेंबर 2011 रोजी टोल फ्री हेल्पलाइन सेवा क्रमांक 1800 22 7575/1800 266 7575 सुरू केले होते. हेल्पलाइन सेवा भारतभरातील गुंतवणूकदारांसाठी दररोज सकाळी 9:00 ते संध्याकाळी 6:00 (महाराष्ट्रातील घोषित सार्वजनिक सुट्टी वगळता) उपलब्ध असते. हेल्पलाइन सेवा इंग्रजी, हिंदी आणि विविध प्रादेशिक भाषांमध्ये उपलब्ध आहे.
महत्वाचे लिंक्स:
SEBI-गुंतवणूकदार तक्रार निवारण यंत्रणा
SEBI-चेक गुंतवणूक योजना (CIS)
SEBI-CIS अवास्तव परतावा
भविष्य, गोडाऊन आणि कर्ज कथांची विक्री करणे
पेरणीच्या वेळी टिकर बोर्डचे महत्त्व 2
पेरणीच्या वेळी टिकर बोर्डचे महत्त्व 1
अनपेक्षित SMS गुंतवणूक टिप्स इंग्रजीपासून सावध रहा
डब्बा ट्रेडिंग इंग्लिश विरुद्ध सावधगिरी
