भारतीय बीमा विनियामक और विकास प्राधिकरण (आयआरडीएआय) द्वारा की गई वित्तीय साक्षरता पहल
इन्शुरन्स रेग्युलेटरी अँड डेव्हलपमेंट अथॉरिटी ऑफ इंडिया (आयआरडीएआय) ने हाती घेतलेला आर्थिक साक्षरता उपक्रम स्थापनेपासून, आयआरडीएआय ने आर्थिक साक्षरतेच्या क्षेत्रात विविध उपक्रम घेतले आहेत. हाती घेतलेल्या प्रमुख उपक्रमांचा स्नॅपशॉट खालीलप्रमाणे आहे
सामग्री विकास
आयआरडीएआय चे बारकाव्याचे दृश्य देणारे एक माहितीपत्रक तयार करण्यात आले आहे आणि आयआरडीएआय द्वारे चालवलेल्या पॉलिसीधारक पुढाकारांवर एक माहितीपट तयार करण्यात आला आहे. पुढे, ‘पॉलिसीधारक हँडबुक’ तसेच विम्यावरील 12 स्थानिक भाषांमधील कॉमिक बुक मालिका विकसित करण्यात आली आहे. पुढे, कॉमिक बुक सिरीजमधील संदेशांची ॲनिमेशन फिल्म आणि 12 स्थानिक भाषांमध्ये व्हर्च्युअल टूर तयार करण्यात आली. वरील व्यतिरिक्त, विमा क्षेत्रातील रोजगाराच्या संधी, पीक विम्याबद्दल तपशील, योग्य खरेदी इत्यादी विषयांचा अंतर्भाव करणारी विम्यावरील हँडबुक्स लाँच करण्यात आली.
विमाधारकांसाठी अनिवार्य मंडळाने मंजूर केलेले धोरण
विमाधारकांना विम्याच्या विविध पैलूंबद्दल ग्राहक जागरूकता वाढविणारे विविध उपक्रम आयोजित करण्यासाठी कृती योजनेसह मंडळाने मान्यताप्राप्त विमा जागरूकता धोरण असणे बंधनकारक आहे.
सेमिनार आणि प्रश्नमंजुषा कार्यक्रम हाती घेणे
सहभागी म्हणून विमा मध्यस्थ/विमादारांसाठी प्रश्नमंजुषा स्पर्धा आयोजित करणे. ग्रामीण, निमशहरी भागात ग्राहक संस्था आणि NGOs नी आयोजित केलेल्या परिसंवादांना प्रायोजित करण्याबरोबरच पॉलिसीधारकांचे संरक्षण आणि कल्याण या विषयावर चर्चासत्रांचे आयोजन करणे
विविध माध्यमांद्वारे लोकांसाठी जनजागृती मोहीम हाती घेणे:
- दूरदर्शन आणि रेडिओ: टेलिव्हिजन आणि रेडिओवर पॉलिसीधारकांचे हक्क आणि कर्तव्ये, विवाद निवारणासाठी उपलब्ध चॅनेल या संदेशांवरील जनजागृती कार्यक्रम हाती घेण्यात आले आहेत. ऑल इंडिया रेडिओ, एफएम रेडिओ आणि 144 खाजगी एफएम चॅनेलद्वारे प्रसारित पाच प्रादेशिक भाषांमध्ये विविध प्रकारच्या विम्याच्या उपयुक्तता आणि फायद्यांवर टीव्ही वरील जाहिराती आणि रेडिओ जिंगल्सद्वारे बनावट कॉल करणाऱ्यांच्या विरोधात संपूर्ण भारत मोहीम राबवण्यात आली.
- छपाई माध्यमे: इंग्रजी, हिंदी आणि इतर 11 भारतीय भाषांमध्ये सतत मोहीम हाती घेण्यात आली आहे ज्यात बनावट कॉलर्स आणि काल्पनिक ऑफरबद्दल सर्वसामान्यांना सावध करण्याचा समावेश होतो
- संकेतस्थळ: पॉलिसीधारकांपर्यंत अधिक प्रभावीपणे पोहोचण्यासाठी विम्यामधील ग्राहक शिक्षणासाठी समर्पित वेबसाइट सुरू करणे. वेबसाइटचा आवाका वाढवण्यासाठी त्याची हिंदी आवृत्तीही सुरू करण्यात आली. नवीन विमा साहित्य उदा. विम्याची ओळख; विद्यार्थ्यांना लक्ष्य करून विमा क्षेत्रातील रोजगाराच्या संधी; शेतकऱ्यांच्या फायद्यासाठी पीक विमा आणि वेळोवेळी विम्याच्या योग्य खरेदी आणि सामान्य पैलूंवर वारंवार विचारले जाणारे प्रश्नांसह विम्यावरील हँडबुक. ‘यंग कॉर्नर’- पॉलिसीधारकांच्या वेबसाइटवर इंटरएक्टिव्ह सिक्स गेम फीचर लाँच करण्यात आले.
- सोशल मीडिया मोहिमा: सोशल मीडियाचा लाभ घेणे उदा. संबंधित संदेश अपलोड करून आर्थिक शिक्षणाचा प्रसार करण्यासाठी यूट्यूब, फेसबुक आणि ट्विटर
- मेट्रो रेल्वे: नवी दिल्ली, हैदराबाद इत्यादी विविध शहरांमध्ये मेट्रो रेलमध्ये विमा जागरूकता मोहीम हाती घेणे.
- सामान्य विमा परिषदेद्वारे मोटर, आरोग्य, ग्रामीण आणि मालमत्ता विम्यावरील पॅन इंडिया विमा जागरूकता मोहीम प्रायोजित करणे.
तक्रार निवारण
देशभरातील तक्रारींचे केंद्रीय भांडार तयार करण्यासाठी एकात्मिक तक्रार व्यवस्थापन प्रणाली (आईजीएमएस) ची स्थापना करणे आणि विमा पॉलिसीधारकाला चिंताजनक क्षेत्रे दर्शविणाऱ्या डेटाचे विविध विश्लेषणे प्रदान करणे
सर्वेक्षण आणि प्रायोजक संशोधन हाती घेणे
- नॅशनल कौन्सिल ऑफ अप्लाइड इकॉनॉमिक रिसर्च (एनसीएईआर) मार्फत विमा जागरूकता निर्माण करण्याच्या धोरणात सुधारणा करण्याच्या उद्देशाने विम्याबद्दल जागरूकता स्तरांवर संपूर्ण भारत सर्वेक्षण आयोजित करणे. विमा प्रवेश आणि जागरूकता वाढवण्यासाठी IRDAI च्या मोहिमांची परिणामकारकता मोजण्यासाठी प्रक्षेपणोत्तर सर्वेक्षण देखील केले गेले.
- पॉलिसीधारकांचे हित जपण्यासाठी संशोधन आणि विश्लेषण करण्यासाठी संशोधन अनुदान योजना सुरू करणे
महत्वाचे लिंक्स:
प्रश्नमंजुषामध्ये मॉड्यूलमध्ये समाविष्ट असलेल्या विषयांवर सादर केलेल्या माहितीचे स्वत:चे आकलन करण्यात मदत करण्यासाठी काळजीपूर्वकरित्या रचना केलेले प्रश्न असतात.
- मोटार विम्यासाठी रंजन ब्रेक्स
- रंजन आता त्यांची हेल्थ इन्शुरन्स पॉलिसी पोर्ट करू शकतो
- रंजनने प्रस्ताव फॉर्म भरला
- रंजनला तंत्रज्ञान जाणकार झाला
- रंजन कॅशलेस सेवेबद्दल शिकतो
- रंजनला फ्री लूक पीरियडबद्दल माहिती मिळते
- रंजनला परवानाधारक मध्यस्थांबद्दल माहिती मिळते
- रंजनचा विमा लोकपालचा शोध
- रंजनला सर्वेअर्सबद्दल माहिती मिळते.
- रंजन ULIPs बद्दल अधिक जाणून घेतो
- रंजनला प्रामाणिकपणा हेच सर्वोत्तम धोरण आहे याची जाणीव आहे
- रंजनला अंडरइन्शुरन्स समजतो
रंजनचा विमा लोकपालचा शोध
मोटार विम्यासाठी रंजन ब्रेक्स
रंजन ULIP बद्दल अधिक जाणून घेतो
रंजनला प्रामाणिकपणा हेच सर्वोत्तम धोरण आहे याची जाणीव आहे
रंजनला 'अंडरइन्शुरन्स' समजते
रंजन आता त्यांची हेल्थ इन्शुरन्स पॉलिसी पोर्ट करू शकतो
रंजनला फ्रीलूक पीरियडबद्दल माहिती मिळते
रंजनने प्रस्ताव फॉर्म भरला
रंजनला परवानाधारक मध्यस्थांबद्दल माहिती मिळते
रंजनला सर्वेक्षकांबद्दल माहिती मिळते
रंजनला तंत्रज्ञान जाणकार झाला
रंजन कॅशलेस सेवेबद्दल शिकतो
IRDAI माहितीपट
IRDAI: IRDAI जाणून घ्या
IRDAI IRDA कॉल सेंटर
IRDAI विमा लोकपाल
IRDAI IGMS
IRDAI IGMS व्हिडिओ टूर
IRDAI हेल्थ इन्शुरन्स वहनक्षमता
IRDAI ग्राहक शिक्षण वेबसाइट
IRDAI जनरल इन्शुरन्स
- विमा जागरूकता दिवस - 2016
- विमा जागरूकता दिवस - 2015
- विमा जागरूकता दिवस - 2014
- IRDAI वार्षिक सेमिनार
- बीमा बेमिसाल
- IRDAI कनेक्ट करते
- जागो ग्रहक जागो
- प्रायोजित कार्यक्रम
- विमा जागरूकता सर्वेक्षण
- व्हर्नाक्युलर कॉमिक पुस्तके
- निबंध स्पर्धा
- इतर जागरूकता उपक्रम
- IRDAI ईबुक्स
- IRDAI च्या विमा जागरूकता मोहिमेचा लाँच सर्वेक्षण अहवाल (2010-2015)