નેશનલ સેન્ટર ફોર ફાઇનાન્શિયલ એજ્યુકેશન (એનસીએફઇ) દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલ નાણાકીય સાક્ષરતા પહેલ
નાણાકીય શિક્ષણ કાર્યક્રમો:
આદેશ મુજબ, એનસીએફઇ અન્ય પહેલો, નાણાકીય શિક્ષણ કાર્યશાળાઓ, જેમ કે, નાણાકીય શિક્ષણ તાલીમ કાર્યક્રમ (એફઇટીપી), (એફઇટીપી), મની સ્માર્ટ સ્કૂલ પ્રોગ્રામ (એમ.એસ.એસ.પી) નાણાકીય જાગૃતિ અને ગ્રાહક તાલીમ (હકીકત) અને પુખ્ત વયના લોકો માટે નાણાકીય શિક્ષણ કાર્યક્રમ (ફેપા) નું આયોજન કરે છે. દેશમાં નાણાકીય શિક્ષણને પ્રોત્સાહન આપવા માટે.
આયોજિત નાણાકીય શિક્ષણ કાર્યશાળાઓની મુખ્ય વિશેષતાઓ:
ફેપા
- કુલ 13,098 વર્કશોપ આયોજિત કરવામાં આવી હતી જેમાંથી 4,725, લગભગ 37%, કાર્યક્રમો ખાસ કેન્દ્રિત જિલ્લાઓમાં યોજવામાં આવ્યા હતા જેમ કે, મહત્વાકાંક્ષી, LWE, પર્વતીય અને ઉત્તર-પૂર્વીય જિલ્લાઓમાં શરૂઆતથી જ
- 28 રાજ્યો અને 6 કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને આવરી લેવામાં આવ્યા છે
- સંભવિત સાહસિકો/કૌશલ્ય વિકાસ તાલીમાર્થીઓ માટે નાણાકીય શિક્ષણ (એફએ ) કાર્યક્રમો – વિવિધ રાજ્યોમાં 14,050+ પ્રશિક્ષિત
- 56,000+ સમુદાયના નેતાઓ જેમ કે આંગણવાડી કાર્યકરો, એસએચજી’સ અને આશા કાર્યકરોને ફેપા હેઠળ તાલીમ આપવામાં આવી છે, જે એનએસએફઇ 2020-25ના એક્શન પોઈન્ટ્સ સાથે સુસંગત છે.
- 45+ વર્કશોપ દ્વારા 1500+ વરિષ્ઠ નાગરિકોને તાલીમ આપવામાં આવી
- યુUPના લખનઉમાં ટ્રાન્સજેન્ડરો માટે પ્રથમ કાર્યક્રમનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. જેમાં 35 ટ્રાન્સજેન્ડરોએ ભાગ લીધો હતો
- 2500+ આંગણવાડી કાર્યકરોને બાળ વિકાસ પ્રોજેક્ટ ઓફિસર (સીડીપીઓ ) ની હાજરીમાં ઑનલાઇન મોડ દ્વારા તાલીમ આપવામાં આવી હતી.
- રેલ્વે પ્રોટેક્શન ફોર્સ ટ્રેનિંગ એકેડેમી, ગુજરાત માં 3 કાર્યક્રમોનું આયોજન – 300 કર્મચારીઓને તાલીમ આપવામાં આવી
- ફેપા લી બટાલિયન સ્ટેટ આર્મ્ડ પોલીસ ફોર્સ (એસએએફ ) પોલીસ ઓફિસ, ઇન્દોરમાં હાથ ધરવામાં આવી હતી – 65 કર્મચારીઓને તાલીમ આપવામાં આવી હતી
- ભારતીય રિઝર્વ બેંક નોટ મુદ્રાન પ્રાઈવેટ લિમિટેડ (બીઆરબીએનએમપીએલ ) અને સિક્યોરિટી પ્રિન્ટિંગ એન્ડ મિન્ટિંગ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા લિમિટેડ (એસપીએમસીઆઇએલ ) ના કર્મચારીઓ માટે કાર્યસ્થળ પર નાણાકીય સાક્ષરતાના ઉદ્દેશ્યો સાથે 5 એફએકાર્યક્રમ હાથ ધરવામાં આવ્યો
- ડૉ. આર.એસ. ટોલિયા ઉત્તરાખંડ એકેડેમી ઑફ એડમિનિસ્ટ્રેશન, નૈનિતાલમાં જિલ્લા પંચાયત અધિકારીઓ, બીડીઓ, આચાર્યો અને અકાદમીના તાલીમાર્થીઓ માટે નાણાકીય શિક્ષણ કાર્યશાળાનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.
- આઈઆરડીએઆઈ ના સહયોગથી 50+ વર્કશોપ યોજવામાં આવી હતી જેમાં વિવિધ વીમા કંપનીઓના ટ્રેનરે ભાગ લીધો હતો અને આઈઆરડીએઆઈ દ્વારા નિર્દેશિત મુજબ ઊંડાણપૂર્વક વીમા વિષયો સમજાવ્યા હતા.
- સમગ્ર ભારતમાં 1,000+ આઇઓસીએલ કર્મચારીઓને એક વેબિનાર દ્વારા તાલીમ આપવામાં આવી હતી
- ફેપા દ્વારા 2,65,000+ મહિલાઓ સુધી પહોંચી હતી
- હરિયાણાના ઈંટ ભઠ્ઠા કામદારો સહિત 9,500+ સ્થળાંતરિત મજૂરોને તાલીમ આપવામાં આવી હતી
- 3,85,500+ લાભાર્થીઓ ફેપા દ્વારા શરૂઆતથી પહોંચ્યા
એફઇટીપી અને હકીકત:
- સરકારના શિક્ષકો માટે જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ કચેરીમાં એફઇટીપી વર્કશોપ યોજવામાં આવી હતી. હાઈ હાઈસ્કૂલ ગુનિપલયમ, તિરુવલ્લુર જિલ્લો, તમિલનાડુ. જિલ્લાના મુખ્ય શિક્ષણાધિકારીની ઉપસ્થિતિમાં કાર્યક્રમ યોજાયો હતો
- નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ બેંક મેનેજમેન્ટ (નીઆઈબીએમ ), પુણેના સહયોગથી આયોજિત રાષ્ટ્રીય સ્તરના એફએ વેબિનારમાં 600+ વિદ્યાર્થીઓ અને યુવાનોએ હાજરી આપી
- 7 ઉત્તર-પૂર્વીય જિલ્લાઓમાં 2,300+ કૉલેજ વિદ્યાર્થીઓને તાલીમ આપવામાં આવી હતી
- કોલેજના વિદ્યાર્થીઓ માટે બીએફએસઆઇ -એસએસસી સાથે સંકલનમાં 5 પાયલોટ એફએ કાર્યક્રમો હાથ ધરવામાં આવ્યા હતા
- હકીકત દ્વારા 72,690+ અને એફઇટીપી દ્વારા 17,700+ મની સ્માર્ટ શિક્ષકો શરૂઆતથી
ડીઈએ હેઠળ વર્કશોપ અને સીએફએલ સાથે સહયોગ:
- નાણાકીય વર્ષ 2021-22માં આરબીઆઈ ના ડીઈએફંડ હેઠળ દિલ્હી, ચેન્નાઈ અને ભુવનેશ્વરની શહેરી ઝૂંપડપટ્ટીમાં 3 પાયલોટ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં 24 વધુ વર્કશોપનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે
- આરબીઆઈ સીએફએલ ના સહયોગથી ધોરણ VI થી X ના શાળાના વિદ્યાર્થીઓ અને વરિષ્ઠ નાગરિકો માટે 6 વર્કશોપ યોજવામાં આવી હતી.
એનસીએફઇ ના નાણાકીય સાક્ષરતા પહેલ:
- રાષ્ટ્રીય નાણાકીય સાક્ષરતા મૂલ્યાંકન કસોટી (એનએફએલએટી ): ઓઇસીડી ભલામણોને અનુરૂપ શરૂ કરવામાં આવેલ, એનસીએફઇ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલ રાષ્ટ્રીય નાણાકીય સાક્ષરતા મૂલ્યાંકન કસોટી (એનએફએલએટી ), ધોરણ VI થી XII ના શાળાના વિદ્યાર્થીઓને તેમના જીવનના દરેક તબક્કામાં જાણકાર અને અસરકારક નાણાકીય નિર્ણયો લેવા માટે જરૂરી મૂળભૂત નાણાકીય કુશળતા પ્રાપ્ત કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરે છે. એનએફએલએટી વર્ષ 2013-14માં લોન્ચ કરવામાં આવી હતી. વૈશ્વિક સ્તરે, તે શાળાના વિદ્યાર્થીઓ માટે સૌથી મોટી મફત વાર્ષિક નાણાકીય સાક્ષરતા કસોટીઓમાંની એક છે.
- નાણાકીય શિક્ષણ વેબસાઇટ અને સોશિયલ મીડિયા: એનસીએફઇ ની વેબસાઈટ http://www.ncfe.org.in અંગ્રેજી, હિન્દી અને અન્ય 11 સ્થાનિક ભાષાઓમાં ઉપલબ્ધ છે જેથી તે મોટા પ્રેક્ષકો સુધી પહોંચે. વેબસાઇટમાં તમામ નિયમનકારો દ્વારા પૂરી પાડવામાં આવેલ સમૃદ્ધ સામગ્રી અને એનસીએફઇ દ્વારા વિકસિત મૂળ સામગ્રી છે. એનસીએફઇ ની શરૂઆતથી અત્યાર સુધીમાં વેબસાઇટ હિટ્સ 25 મિલિયન+ સુધી પહોંચી ગઈ છે, સરેરાશ માસિક હિટ્સ 1 મિલિયન છે. એનસીએફઇ ફેસબુક, ટ્વિટર, યુટ્યુબ અને ઇન્સ્ટાગ્રામ પર પણ તેની પ્રવૃત્તિઓને પ્રોત્સાહન આપે છે અને સોશિયલ મીડિયા પર અપડેટ કરવાનું ચાલુ રાખે છે. સોશિયલ મીડિયામાં એનસીએફઇ માટે 1,50,000+ અનુયાયીઓ છે અને એનસીએફઇ ની શરૂઆતથી 21 મિલિયન+ ની સંચિત પહોંચ છે.
- ડીએસએસ અને કિઓસ્ક પ્રોજેક્ટ: એનસીએફઇ એ 71 મોટા ફોર્મેટ ડિજિટલ સિગ્નેજ સિસ્ટમ્સ (ડીએસએસ ) અને 31 ઇન્ટરેક્ટિવ ટચ સ્ક્રીન કિઓસ્કનું વિશાળ નેટવર્ક સ્થાપિત કર્યું છે, જે વ્યૂહાત્મક રીતે ભારતના 5 પસંદ કરેલા રાજ્યોમાં 102 અલગ-અલગ સ્થાનો પર મૂકવામાં આવ્યું છે, જેથી નાણાકીય સેવા વપરાશકર્તાઓ, ખાસ કરીને થાપણદારો માટે નાણાકીય જાગૃતિ અને સુરક્ષા અંગેના સંદેશાઓ પ્રસારિત કરવામાં આવે.
- ઇ-લર્નિંગ મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ (એલએમએસ ): એનસીએફઇ દેશમાં નાણાકીય સાક્ષરતા ફેલાવવા માટે ઈ-કન્ટેન્ટના 20 મોડ્યુલ સાથે સમર્પિત ઈ-લર્નિંગ મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ (એલએમએસ ) શરૂ કરી છે. એલએમએસ પ્લેટફોર્મ બેંકિંગ, સિક્યોરિટી માર્કેટ, વીમો, પેન્શન, સરકારી યોજનાઓ વગેરેને લગતા વિવિધ વિષયો ધરાવે છે. પ્લેટફોર્મ દરેક માટે મફત છે અને અત્યાર સુધીમાં 6,000+ નોંધણીઓ પ્રાપ્ત થઈ છે અને એ-એલએમએસ વેબસાઈટ પર 20 મિલિયન+ની સંચિત હિટ્સ છે. એનસીએફઇ ને પ્લેટફોર્મની સામગ્રી અને વિશેષતાઓ અંગે વપરાશકર્તાઓ તરફથી હકારાત્મક પ્રતિસાદ મળી રહ્યો છે.
- આરબીઆઇ ના ડિપોઝિટર એજ્યુકેશન એન્ડ અવેરનેસ ફંડ (ડીઈએએફ ) હેઠળના કાર્યક્રમો: એનસીએફઇ એ નાણાકીય વર્ષ 2021-22માં ડીઈએ ફંડ હેઠળ પાયલોટ તબક્કામાં 3 નાણાકીય શિક્ષણ વર્કશોપનું આયોજન કર્યું છે, એક-એક દિલ્હી, ચેન્નાઈ અને ભુવનેશ્વરમાં. નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં આવી 24 વધુ વર્કશોપનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે.
- નાણાકીય સાક્ષરતા સપ્તાહ અને ડિજિટલ નાણાકીય સેવાઓ દિવસ: એનસીએફઇ એ તમામ નાણાકીય ક્ષેત્રના નિયમનકારો સાથે સંકલન કરીને 8 ફેબ્રુઆરીથી 12 ફેબ્રુઆરી, 2021 દરમિયાન નાણાકીય સાક્ષરતા સપ્તાહ (FLW 2021) નું અવલોકન કર્યું છે જેની થીમ “એફએ દ્વારા શાળાના બાળકોમાં એફએલ ખ્યાલો કેળવવી જેથી તેને મહત્વપૂર્ણ જીવન કૌશલ્ય બનાવી શકાય”. નાણાકીય વર્ષ 2021-22 માટે, થીમ “ગો ડીજીટલ, ગો સિક્યોર”હતી જે 14 થી 18 ફેબ્રુઆરી 2022 દરમિયાન મનાવવામાં આવી હતી. આ કાર્યક્રમોના ભાગરૂપે એફએલ ક્વિઝ, પ્રિન્સિપલ કોન્ક્લેવ, સોશિયલ મીડિયા અભિયાન, એફએલ વેબિનાર્સ વગેરેનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.
- ઓટોમેશન ચેટબોટ: એનસીએફઇ એ નાણાકીય શિક્ષણ પર સામાન્ય ઉપભોક્તા પ્રશ્નોના જવાબ આપવા માટે એનસીએફઇ વેબસાઇટ પર ચેટબોટ ઇન્સ્ટોલ કર્યું છે.
ડિજિટલ ફાઇનાન્શિયલ સર્વિસીસ ડે 2021 12મી ફેબ્રુઆરી 2021ના રોજ MeitY, તમામ નાણાકીય ક્ષેત્રના નિયમનકારો અને એનપીસીઆઇ સાથે સંકલનમાં મનાવવામાં આવ્યો છે.
MeitY, એનપીસીઆઇ અને રેગ્યુલેટર્સ સાથે સંકલનમાં 18મી ફેબ્રુઆરી 2022ના રોજ ડિજિટલ ફાઇનાન્સિયલ સર્વિસીસ ડે