মিউচুৱেল ফাণ্ড
মিউচুৱেল ফাণ্ডে বিনিয়োগকাৰীসকলক উন্নত বিনিয়োগৰ সুযোগপ্ৰদান কৰে। সকলো বিনিয়োগৰ দৰে, সেইবোৰে কিছুমান বিপদাশংকা বহন কৰে। বিনিয়োগকাৰীসকলে বিনিয়োগৰ সিদ্ধান্ত লওঁতে বিভিন্ন সঁজুলিৰ ওপৰত কৰ সালসলনিৰ পিছত বিপদাশংকা আৰু প্ৰত্যাশিত উপাৰ্জনতুলনা কৰা উচিত। বিনিয়োগকাৰীসকলে বিনিয়োগৰ সিদ্ধান্ত লোৱাৰ সময়ত মিউচুৱেল ফাণ্ড আঁচনিৰ এজেণ্ট আৰু বিতৰকসহ বিশেষজ্ঞ আৰু উপদেষ্টাৰ পৰামৰ্শ ল’ব পাৰে বিনিয়োগকাৰীসকলক মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ কাম-কাজৰ বিষয়ে সজাগ কৰাৰ লক্ষ্যৰে, এক প্ৰশ্ন-উত্তৰ বিন্যাসত তথ্য প্ৰদান কৰাৰ চেষ্টা কৰা হৈছে যি বিনিয়োগকাৰীসকলক বিনিয়োগৰ সিদ্ধান্ত লোৱাত সহায় কৰিব পাৰে।
মিউচুৱেল ফাণ্ড হৈছে বিনিয়োগকাৰীক ইউনিট জাৰি কৰি সম্পদসমূহ একত্ৰিত কৰাৰ ব্যৱস্থা আৰু অফাৰ নথিপত্ৰত প্ৰকাশ কৰা লক্ষ্য অনুসৰি ছিকিউৰিটিজত পুঁজি বিনিয়োগ কৰা।
ছিকিউৰিটিজত বিনিয়োগ উদ্যোগ আৰু খণ্ডৰ এক বহল ক্ৰছ-ছেকচনত বিয়পি পৰে আৰু এইদৰে বিপদ হ্ৰাস পায়। বৈচিত্ৰ্যই বিপদ হ্ৰাস কৰে কাৰণ সকলো ষ্টক একে সময়তে একে অনুপাতত একে দিশত গতি নকৰিবও পাৰে। মিউচুৱেল ফাণ্ডে বিনিয়োগকাৰীসকলে বিনিয়োগ কৰা ধনৰ পৰিমাণ অনুসৰি ইউনিট প্ৰদান কৰে। মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহৰ বিনিয়োগকাৰীক ইউনিট হোল্ডাৰ বুলি জনা যায়।
লাভ বা লোকচান বিনিয়োগকাৰীয়ে তেওঁলোকৰ বিনিয়োগৰ অনুপাতে ভাগ কৰে। মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে সাধাৰণতে বিভিন্ন বিনিয়োগৰ লক্ষ্যৰে কেইবাখনো আঁচনি লৈ ওলাই আহে যিবোৰ সময়ে সময়ে আৰম্ভ কৰা হয়। এটা মিউচুৱেল ফাণ্ডে জনসাধাৰণৰ পৰা ধন সংগ্ৰহ কৰাৰ আগতে ছিকিউৰিটিজ মাৰ্কেট নিয়ন্ত্ৰণ কৰা চিকিউৰিটিজ এণ্ড এক্সচেঞ্জ ব’ৰ্ড অফ ইণ্ডিয়া (এছ ই বি আই)ত পঞ্জীয়ন হোৱাটো প্ৰয়োজনীয়।
1963 চনত ভাৰতত স্থাপন কৰা প্ৰথমটো মিউচুৱেল ফাণ্ড আছিল ইউনিট ট্ৰাষ্ট অৱ ইণ্ডিয়া। 1990 চনৰ আৰম্ভণিতে চৰকাৰে ৰাজহুৱা খণ্ডৰ বেংক আৰু প্ৰতিষ্ঠানসমূহক মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহ স্থাপনৰ অনুমতি দিছিল।
1992 চনত চিকিউৰিটিজ এণ্ড এক্সচেঞ্জ ব’ৰ্ড অফ ইণ্ডিয়া (এছ ই বি আই) আইন গৃহীত হয়। এছ ই বি আই-ৰ উদ্দেশ্য হৈছে – ছিকিউৰিটিজত বিনিয়োগকাৰীৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰা আৰু ছিকিউৰিটিজ বজাৰৰ উন্নয়ন আৰু নিয়ন্ত্ৰণ কৰা।
মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ কথা ক’বলৈ গ’লে এছ ই বি আই এ বিনিয়োগকাৰীৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰিবলৈ মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহৰ নীতি প্ৰণয়ন আৰু নিয়ন্ত্ৰণ কৰে। 1993 চনত এছ ই বি আইএ মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহৰ বাবে নিয়মাৱলী অধিসূচনা কৰিছিল। ইয়াৰ পিছত ব্যক্তিগত খণ্ডৰ প্ৰতিষ্ঠানৰ পৃষ্ঠপোষকতাত মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহক মূলধনী বজাৰত প্ৰৱেশৰ অনুমতি দিয়া হয়। 1996 চনত এই নিয়মাৱলী সম্পূৰ্ণৰূপে সংশোধন কৰা হৈছিল আৰু তাৰ পিছত সময়ে সময়ে সংশোধন কৰা হৈছে। বিনিয়োগকাৰীৰ স্বাৰ্থ ৰক্ষাৰ বাবে এছ ই বি আই এ সময়ে সময়ে মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহলৈ গাইডলাইন জাৰি কৰিছে।
বিদেশী সত্তাই প্ৰচাৰ কৰাকে ধৰি ৰাজহুৱা খণ্ড বা ব্যক্তিগত খণ্ডৰ সত্তাৰ দ্বাৰা প্ৰচাৰিত হওক সকলো মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহ একেটা নিয়মৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয়। এই মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহৰ বাবে নিয়ন্ত্ৰণমূলক প্ৰয়োজনীয়তাৰ কোনো পাৰ্থক্য নাই আৰু সকলোবোৰ এছ ই বি আই ৰ নিৰীক্ষণ আৰু পৰিদৰ্শনৰ আওতাত থাকে। এই সত্তাসমূহে পৃষ্ঠপোষকতা কৰা মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে আৰম্ভ কৰা আঁচনিসমূহৰ সৈতে জড়িত বিপদসমূহ একে ধৰণৰ।
ট্ৰাষ্টৰ ৰূপত মিউচুৱেল ফাণ্ড গঠন কৰা হয়, য’ত পৃষ্ঠপোষক, ট্ৰাষ্টী, সম্পত্তি ব্যৱস্থাপনা কোম্পানী (এ এম চি) আৰু কাষ্টোডিয়ান। কোম্পানী এটাৰ প্ৰমোটাৰৰ দৰে এজন পৃষ্ঠপোষক বা এজনতকৈ অধিক পৃষ্ঠপোষকে ট্ৰাষ্টটো স্থাপন কৰে। মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ ট্ৰাষ্টীসকলে ইউনিটধাৰীসকলৰ সুবিধাৰ বাবে ইয়াৰ সম্পত্তি ৰাখে। এচেট মেনেজমেণ্ট কোম্পানী এছ ই বি আই এ দ্বাৰা অনুমোদিত (এ এম চি)-এ বিভিন্ন ধৰণৰ ছিকিউৰিটিত বিনিয়োগ কৰি পুঁজি পৰিচালনা কৰে। SEBI ত পঞ্জীয়নভুক্ত কাষ্টোডিয়ানৰ জিম্মাত আছে পুঁজিৰ বিভিন্ন আঁচনিৰ ছিকিউৰিটি। এ এম চি ৰ ওপৰত অধীক্ষক আৰু নিৰ্দেশনাৰ সাধাৰণ ক্ষমতা ট্ৰাষ্টীসকলৰ ওপৰত ন্যস্ত কৰা হয়। তেওঁলোকে মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ দ্বাৰা এছ ই বি আই ৰ নিয়মাৱলীৰ কাম-কাজ আৰু মানি চলাৰ ওপৰত নিৰীক্ষণ কৰে।
এছ ই বি আই ৰ নিয়ম অনুসৰি ট্ৰাষ্টী কোম্পানী বা ব’ৰ্ড অৱ ট্ৰাষ্টীৰ কমেও দুই তৃতীয়াংশ সঞ্চালক স্বাধীন হ’ব লাগিব অৰ্থাৎ তেওঁলোক পৃষ্ঠপোষকৰ সৈতে জড়িত হ’ব নালাগে। লগতে এ এম চি ৰ 50% পৰিচালক স্বতন্ত্ৰ হ’ব লাগিব। সকলো মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে যিকোনো আঁচনি আৰম্ভ কৰাৰ আগতে এছ ই বি আই ত পঞ্জীয়ন কৰিব লাগিব।
মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ কোনো বিশেষ আঁচনিৰ কাম-কাজক নিকা সম্পত্তি মূল্য (এন এ ভি) দ্বাৰা চিহ্নিত কৰা হয়।
মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে বিনিয়োগকাৰীৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰা ধন ছিকিউৰিটিজ মাৰ্কেটত বিনিয়োগ কৰে। সহজ ভাষাত ক’বলৈ গ’লে নেট এচেট ভেলু হ’ল আঁচনিখনৰ হাতত থকা ছিকিউৰিটিসমূহৰ বজাৰ মূল্য। যিহেতু ছিকিউৰিটিজৰ বজাৰ মূল্য প্ৰতিদিনে সলনি হয়, গতিকে আঁচনিৰ এন এ ভি ও দিনক দিনে ভিন্ন হয়। প্ৰতি ইউনিটত এন এ ভি হ’ল কোনো এখন আঁচনিৰ ছিকিউৰিটিৰ বজাৰ মূল্যক যিকোনো বিশেষ তাৰিখত আঁচনিৰ মুঠ ইউনিটৰ সংখ্যাৰে ভাগ কৰা। উদাহৰণস্বৰূপে, যদি কোনো মিউচুৱেল ফাণ্ড আঁচনিৰ ছিকিউৰিটিৰ বজাৰ 200 লাখ টকা হয় আৰু মিউচুৱেল ফাণ্ডে 10 লাখ ইউনিট বিনিয়োগকাৰীক 10 টকাকৈ জাৰি কৰে, তেতিয়া পুঁজিৰ প্ৰতি ইউনিটত এন এ ভি হ’ব 20 টকা৷ এন এ ভি মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে নিয়মীয়াকৈ – দৈনিক বা সাপ্তাহিকভাৱে – আঁচনিৰ প্ৰকাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি প্ৰকাশ কৰিব লাগিব।
- a) মেচিউৰিটি পিৰিয়ড অনুসৰি আঁচনিসমূহঃ
মিউচুৱেল ফাণ্ড আঁচনি এখনক ইয়াৰ মেচিউৰিটিৰ সময়ছোৱাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি মুকলি আঁচনি বা বন্ধ আঁচনি হিচাপে ভাগ কৰিব পাৰি।
- মুক্ত-প্ৰান্তৰ পুঁজি/ আঁচনি
মুক্ত-প্ৰান্তৰ পুঁজি বা আঁচনি হ’ল এনেকুৱা যিটো নিৰন্তৰভাৱে চাবস্ক্ৰিপচন আৰু পুনৰ ক্ৰয়ৰ বাবে উপলব্ধ। এই আঁচনিসমূহৰ কোনো নিৰ্দিষ্ট মেচিউৰিটি পিৰিয়ড নাথাকে। বিনিয়োগকাৰীয়ে সুবিধাজনকভাৱে নিকা সম্পত্তি মূল্য (এন এ ভি ) সম্পৰ্কীয় মূল্যত ইউনিট ক্ৰয় আৰু বিক্ৰী কৰিব পাৰে যিবোৰ দৈনিক ঘোষণা কৰা হয়। মুকলি আঁচনিৰ মূল বৈশিষ্ট্য হ’ল লিকুইডিটি।
- বন্ধ-প্ৰান্তৰ পুঁজি/ আঁচনি
বন্ধ-প্ৰান্তৰ পুঁজি বা আঁচনিৰ নিৰ্দিষ্ট মেচিউৰিটি সময়সীমা থাকে যেনে 5-7 বছৰ। আঁচনিখন আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ ভিতৰতহে এই পুঁজি চাবস্ক্ৰিপচনৰ বাবে মুকলি। বিনিয়োগকাৰীয়ে প্ৰাৰম্ভিক ৰাজহুৱা ইছ্যুৰ সময়ত আঁচনিখনত বিনিয়োগ কৰিব পাৰে আৰু তাৰ পিছত তেওঁলোকে আঁচনিখনৰ ইউনিটসমূহ য’ত ইউনিটসমূহ তালিকাভুক্ত কৰা ষ্টক এক্সচেঞ্জত ক্ৰয় বা বিক্ৰী কৰিব পাৰে। বিনিয়োগকাৰীসকলক এগজিট ৰুট প্ৰদান কৰিবলৈ কিছুমান ক্ল’জ এণ্ড ফাণ্ডে এন এ ভি সম্পৰ্কীয় মূল্যত সময়ে সময়ে পুনৰ ক্ৰয়ৰ জৰিয়তে ইউনিটসমূহ মিউচুৱেল ফাণ্ডলৈ ঘূৰাই বিক্ৰী কৰাৰ বিকল্প দিয়ে। SEBI ৰ নিয়মাৱলীত উল্লেখ আছে যে বিনিয়োগকাৰীক দুটা প্ৰস্থান পথৰ ভিতৰত অন্ততঃ এটা পথ অৰ্থাৎ হয় পুনৰ ক্ৰয়ৰ সুবিধা বা ষ্টক এক্সচেঞ্জত তালিকাভুক্ত কৰাৰ। এই মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহ আঁচনিসমূহে সাধাৰণতে সাপ্তাহিক ভিত্তিত NAV প্ৰকাশ কৰে।
- b) বিনিয়োগৰ লক্ষ্য অনুসৰি আঁচনিসমূহঃ
আঁচনি এখনক ইয়াৰ বিনিয়োগৰ লক্ষ্য বিবেচনা কৰি বৃদ্ধিৰ আঁচনি, আয় আঁচনি বা সুষম আঁচনি হিচাপেও শ্ৰেণীভুক্ত কৰিব পাৰি। এনে আঁচনিসমূহ আগতে বৰ্ণনা কৰা ধৰণে মুকলি বা বন্ধ আঁচনি হ’ব পাৰে। এনে আঁচনিসমূহক মূলতঃ তলত দিয়া ধৰণে শ্ৰেণীভুক্ত কৰিব পাৰি।
- বৃদ্ধি / ইকুইটি অভিমুখী আঁচনি
বৃদ্ধিৰ পুঁজিৰ লক্ষ্য হৈছে মধ্যম আৰু দীৰ্ঘম্যাদী মূলধনৰ মূল্যবৃদ্ধি প্ৰদান কৰা। এনে আঁচনিসমূহে সাধাৰণতে নিজৰ কৰ্পাছৰ এটা ডাঙৰ অংশ ইকুইটিত বিনিয়োগ কৰে। এনে পুঁজিৰ তুলনামূলকভাৱে বিপদ বেছি। এই আঁচনিসমূহে বিনিয়োগকাৰীসকলক লভ্যাংশ বিকল্প, মূলধন বৃদ্ধি আদি বিভিন্ন বিকল্প প্ৰদান কৰে আৰু বিনিয়োগকাৰীসকলে নিজৰ পছন্দ অনুসৰি বিকল্প বাছি ল’ব পাৰে। বিনিয়োগকাৰীয়ে আবেদন পত্ৰত বিকল্পটো উল্লেখ কৰিব লাগিব। মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহৰ জৰিয়তে বিনিয়োগকাৰীয়ে পৰৱৰ্তী সময়ত বিকল্প সলনি কৰিব পাৰে। দীৰ্ঘম্যাদী দৃষ্টিভংগী থকা বিনিয়োগকাৰীৰ বাবে বৃদ্ধিৰ আঁচনি ভাল আৰু কিছু সময়ৰ ভিতৰত প্ৰশংসা বিচৰা।
- আয় / ঋণমুখী আঁচনি
আয় পুঁজিৰ লক্ষ্য হৈছে বিনিয়োগকাৰীক নিয়মীয়া আৰু স্থিৰ আয় প্ৰদান কৰা। এনে আঁচনিসমূহে সাধাৰণতে ফিক্সড ইনকাম ছিকিউৰিটি যেনে বণ্ড, কৰ্পৰেট ডিবেঞ্চাৰ, চৰকাৰী ছিকিউৰিটি আৰু মুদ্ৰা বজাৰৰ যন্ত্ৰত বিনিয়োগ কৰে। ইকুইটি আঁচনিৰ তুলনাত এনে পুঁজি কম বিপদজনক। ইকুইটি বজাৰৰ উঠা-নমাৰ বাবে এই পুঁজিসমূহৰ ওপৰত কোনো প্ৰভাৱ নপৰে। কিন্তু এনে পুঁজিত মূলধন বৃদ্ধিৰ সুযোগো সীমিত। দেশত সুতৰ হাৰৰ পৰিৱৰ্তনৰ বাবে এনে পুঁজিৰ এন এ ভি সমূহ প্ৰভাৱিত হয়। যদি সুতৰ হাৰ কমি যায় তেন্তে হ্ৰস্বম্যাদীভাৱে এনে পুঁজিৰ এন এ ভি সমূহ বৃদ্ধি হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে আৰু বিপৰীতভাৱে। কিন্তু দীৰ্ঘম্যাদী বিনিয়োগকাৰীয়ে এই উঠা-নমাক লৈ আমনি নকৰিবও পাৰে।
- বকেয়া পুঁজি
বকেয়া পুঁজিৰ লক্ষ্য হৈছে বৃদ্ধি আৰু নিয়মীয়া আয় দুয়োটা প্ৰদান কৰা কাৰণ এনে আঁচনিসমূহে তেওঁলোকৰ অফাৰ নথিপত্ৰত উল্লেখ কৰা অনুপাতত ইকুইটি আৰু ফিক্সড ইনকাম ছিকিউৰিটি দুয়োটাতে বিনিয়োগ কৰে। মধ্যমীয়া বৃদ্ধি বিচৰা বিনিয়োগকাৰীৰ বাবে এইবোৰ উপযুক্ত। সাধাৰণতে তেওঁলোকে ইকুইটি আৰু ঋণৰ যন্ত্ৰত 40-60% বিনিয়োগ কৰে। শ্বেয়াৰ বজাৰত শ্বেয়াৰৰ মূল্যৰ উঠা-নমাৰ বাবেও এই পুঁজিসমূহ প্ৰভাৱিত হয়। কিন্তু বিশুদ্ধ ইকুইটি ফাণ্ডৰ তুলনাত এনে ফাণ্ডৰ এন এন এ ভি সমূহ অস্থিৰ হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে।
- মানি মাৰ্কেট বা লিকুইড ফাণ্ড
এই পুঁজিসমূহ আয় পুঁজিও আৰু ইয়াৰ লক্ষ্য হৈছে সহজ লিকুইডিটি, মূলধন সংৰক্ষণ আৰু মধ্যমীয়া আয়ৰ ব্যৱস্থা কৰা। এই আঁচনিসমূহে কেৱল সুৰক্ষিত হ্ৰস্বম্যাদী যন্ত্ৰ যেনে ট্ৰেজাৰী বিল, জমাৰ প্ৰমাণপত্ৰ, বাণিজ্যিক কাগজ আৰু আন্তঃবেংক কল মানি, চৰকাৰী ছিকিউৰিটিজ আদিত বিনিয়োগ কৰে।এই আঁচনিসমূহৰ ৰিটাৰ্ণৰ উঠা-নমা অন্যান্য পুঁজিৰ তুলনাত বহু কম হয়। এই ধনৰাশি কৰ্পৰেট আৰু ব্যক্তিগত বিনিয়োগকাৰীৰ বাবে তেওঁলোকৰ উদ্বৃত্ত ধন কম সময়ৰ বাবে ৰখাৰ উপায় হিচাপে উপযুক্ত।
- গিল্ট ফাণ্ড
এই পুঁজিসমূহে কেৱল চৰকাৰী ছিকিউৰিটিজত বিনিয়োগ কৰে। চৰকাৰী ছিকিউৰিটিৰ কোনো ডিফল্ট ৰিস্ক নাই। আয় বা ঋণমুখী আঁচনিৰ দৰে সুতৰ হাৰৰ পৰিৱৰ্তন আৰু অন্যান্য অৰ্থনৈতিক কাৰকৰ বাবেও এই আঁচনিসমূহৰ এন এ ভি সমূহ উঠা-নমা কৰে।
- সূচকাংক পুঁজি
সূচকাংক পুঁজিয়ে এটা বিশেষ সূচকাংকৰ পৰ্টফলিঅ’ যেনে বি এছ ই চেন্সিটিভ সূচকাংক, এন এছ ই 50 সূচকাংক (নিফটি) আদিৰ প্ৰতিলিপি কৰে।এই আঁচনিসমূহে এটা সূচকাংকৰে গঠিত একেটা ওজনত ছিকিউৰিটিসমূহত বিনিয়োগ কৰে। এনে আঁচনিৰ এন এ ভি সমূহ সূচকাংকৰ বৃদ্ধি বা হ্ৰাস অনুসৰি বৃদ্ধি বা হ্ৰাস পাব, যদিও কাৰিকৰীভাৱে “ট্ৰেকিং ভুল” বুলি জনাজাত কিছুমান কাৰকৰ বাবে হুবহু একে শতাংশ নহয়। এই সন্দৰ্ভত প্ৰয়োজনীয় প্ৰকাশ মিউচুৱেল ফাণ্ড আঁচনিৰ অফাৰ ডকুমেণ্টত কৰা হয়।
ইয়াৰ উপৰিও মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে আৰম্ভ কৰা এক্সচেঞ্জ ট্ৰেডড ইনডেক্স ফাণ্ডসমূহো আছে যিবোৰ ষ্টক এক্সচেঞ্জত ট্ৰেড কৰা হয়।
খণ্ড নিৰ্দিষ্ট পুঁজি/আঁচনি কি কি?
এইবোৰ হৈছে সেই ধন/আঁচনি যিয়ে অফাৰ নথিপত্ৰত উল্লেখ কৰা অনুসৰি কেৱল সেই খণ্ড বা উদ্যোগসমূহৰ ছিকিউৰিটিত বিনিয়োগ কৰে। যেনে ফাৰ্মাচিউটিকেলছ, চফট্ ৱেৰ, ফাষ্ট মুভিং কনজিউমাৰ গুডছ (এফএমচিজি), পেট্ৰলিয়াম ষ্টক আদি এই পুঁজিসমূহৰ ৰিটাৰ্ণ নিজ নিজ খণ্ড/উদ্যোগৰ কাম-কাজৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। এই পুঁজিসমূহে অধিক লাভ দিব পাৰে যদিও বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ পুঁজিৰ তুলনাত ই অধিক বিপদজনক। বিনিয়োগকাৰীয়ে সেই খণ্ড/উদ্যোগসমূহৰ কাম-কাজৰ ওপৰত চকু ৰাখিব লাগিব আৰু উপযুক্ত সময়ত বাহিৰ হ’ব লাগিব। তেওঁলোকে এক বিশেষজ্ঞৰ পৰামৰ্শও বিচাৰিব পাৰে।
এই আঁচনিসমূহে আয়কৰ আইন, 1961 ৰ নিৰ্দিষ্ট বিধানৰ অধীনত বিনিয়োগকাৰীসকলক কৰ ৰেহাই প্ৰদান কৰে কাৰণ চৰকাৰে নিৰ্দিষ্ট পথত বিনিয়োগৰ বাবে কৰ প্ৰৰোচনা প্ৰদান কৰে। যেনে ইকুইটি লিংকড চেভিংছ স্কিম (ই এল এছ এছ)। মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে আৰম্ভ কৰা পেঞ্চন আঁচনিসমূহেও কৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে। এই আঁচনিসমূহ বৃদ্ধিমুখী আৰু ইকুইটিত প্ৰধানকৈ বিনিয়োগ কৰে। তেওঁলোকৰ বৃদ্ধিৰ সুযোগ আৰু ইয়াৰ লগত জড়িত বিপদসমূহ যিকোনো ইকুইটিমুখী আঁচনিৰ দৰেই।
মূলতঃ একেটা মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহ বা অন্যান্য মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ অন্যান্য আঁচনিত বিনিয়োগ কৰা আঁচনিখনক FoF আঁচনি বুলি জনা যায়। এটা FoF আঁচনিয়ে বিনিয়োগকাৰীসকলক এটা আঁচনিৰ জৰিয়তে অধিক বৈচিত্ৰ্যতা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম কৰে। ই বৃহত্তৰ বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডত বিপদ বিয়পাই দিয়ে।
লোড ফাণ্ড হ’ল এনে এটা যিয়ে প্ৰৱেশ বা প্ৰস্থানৰ বাবে এন এ ভি ৰ শতাংশ লয়। অৰ্থাৎ প্ৰতিবাৰেই কোনোবাই ফাণ্ডত ইউনিট ক্ৰয় বা বিক্ৰী কৰাৰ সময়ত এটা চাৰ্জ দিব লাগিব। এই চাৰ্জ মিউচুৱেল ফাণ্ডে বিপণন আৰু বিতৰণ খৰচৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰে। ধৰিহ’ল প্ৰতি ইউনিটত এন এ ভি হ’ল 10 টকা। যদিহে প্ৰৱেশ লগতে প্ৰস্থানৰ লোড চাৰ্জ 1% হয়, তেন্তে কিনা বিনিয়োগকাৰীয়ে 10.10 টকা দিব লাগিব আৰু যিসকলে মিউচুৱেল ফাণ্ডলৈ নিজৰ ইউনিট পুনৰ ক্ৰয়ৰ বাবে আগবঢ়ায় তেওঁলোকে প্ৰতি ইউনিটত মাত্ৰ 9.90 টকাহে পাব। বিনিয়োগকাৰীসকলে বিনিয়োগ কৰাৰ সময়ত বোজাসমূহৰ কথা বিবেচনা কৰিব লাগে কাৰণ এইবোৰে তেওঁলোকৰ উৎপাদন/ৰিটাৰ্ণত প্ৰভাৱ পেলায়। কিন্তু বিনিয়োগকাৰীসকলে মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ পাৰফৰমেন্স ট্ৰেক ৰেকৰ্ড আৰু সেৱাৰ মানদণ্ডও বিবেচনা কৰিব লাগে যিবোৰ অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ। দক্ষ পুঁজিয়ে বোজাৰ মাজতো অধিক লাভ দিব পাৰে।
লোড ফাণ্ড হ’ল এনে এটা যিয়ে প্ৰৱেশ বা প্ৰস্থানৰ বাবে সলনি নহয়। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল বিনিয়োগকাৰীয়ে এন এ ভি ত পুঁজি/আঁচনিখনত প্ৰৱেশ কৰিব পাৰে আৰু ইউনিট ক্ৰয় বা বিক্ৰীৰ ক্ষেত্ৰত কোনো অতিৰিক্ত চাৰ্জ প্ৰদান কৰা নহয়।
মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে সতেজ লোড আৰোপ কৰিব পাৰিবনে বা অফাৰ নথিপত্ৰত উল্লেখ কৰা স্তৰৰ বাহিৰত লোড বৃদ্ধি কৰিব পাৰিবনে? লোডৰ যিকোনো পৰিৱৰ্তন কেৱল সম্ভাৱ্য বিনিয়োগৰ ক্ষেত্ৰতহে প্ৰযোজ্য হ’ব আৰু মূল বিনিয়োগৰ ক্ষেত্ৰত নহয়। সতেজ লোড আৰোপ কৰা বা বৰ্তমানৰ লোড বৃদ্ধিৰ ক্ষেত্ৰত মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে নিজৰ অফাৰ নথিপত্ৰ সংশোধন কৰিব লাগিব যাতে নতুন বিনিয়োগকাৰীসকলে বিনিয়োগৰ সময়ত লোডৰ বিষয়ে সচেতন হয়।
মুক্ত আঁচনি এখনত বিনিয়োগ কৰাৰ সময়ত এজন ইউনিট ধাৰীয়ে যি মূল্য বা এন এ ভি লোৱা হয় তাক বিক্ৰী মূল্য বোলা হয়। ইয়াত বিক্ৰীৰ বোজা অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে, যদি প্ৰযোজ্য হয়।
পুনৰ ক্ৰয় বা ৰিডেম্পচন মূল্য হ’ল সেই মূল্য বা এন এ ভি, য’ত এটা মুক্ত আঁচনিয়ে ইউনিটধাৰীসকলৰ পৰা নিজৰ ইউনিটসমূহ ক্ৰয় বা ৰিডিম কৰে। ইয়াত প্ৰস্থানৰ বোজা অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে, যদি প্ৰযোজ্য হয়।
নিশ্চিত ৰিটাৰ্ণ আঁচনি হ’ল সেইবোৰ আঁচনি যিয়ে আঁচনিৰ কাম-কাজ নিৰ্বিশেষে ইউনিটধাৰীসকলক নিৰ্দিষ্ট ৰিটাৰ্ণ নিশ্চিত কৰে।
কোনো আঁচনিয়ে ৰিটাৰ্ণৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিব নোৱাৰে যদিহে এনে ৰিটাৰ্ণৰ সম্পূৰ্ণ নিশ্চয়তা পৃষ্ঠপোষক বা এ এম চি এ নিদিয়ে আৰু এই কথা অফাৰ নথিপত্ৰত প্ৰকাশ কৰাটো প্ৰয়োজনীয়।
বিনিয়োগকাৰীয়ে অফাৰৰ নথিখন ভালদৰে পঢ়িব লাগে, সেয়া আঁচনিখনৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাৰ বাবে বা কেৱল এটা নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ বাবেহে ৰিটাৰ্ণ নিশ্চিত কৰা হওক। কিছুমান আঁচনিয়ে এবছৰ এটাকৈ ৰিটাৰ্ণ নিশ্চিত কৰে আৰু পিছৰ বছৰৰ আৰম্ভণিতে ইয়াক পৰ্যালোচনা কৰি সলনি কৰে।
বজাৰৰ ধাৰা বিবেচনা কৰিলে যিকোনো বিচক্ষণ ফাণ্ড পৰিচালকে সম্পত্তি আবণ্টন অৰ্থাৎ তেওঁ অফাৰ নথিপত্ৰত প্ৰকাশ পোৱাৰ তুলনাত ইকুইটি বা ঋণৰ যন্ত্ৰত পুঁজিৰ অধিক বা কম শতাংশ বিনিয়োগ কৰিব পাৰে। ইয়াক প্ৰতিৰক্ষামূলক বিবেচনাৰ ভিত্তিত হ্ৰস্বম্যাদী ভিত্তিত কৰিব পাৰি অৰ্থাৎ এন এ ভি ক সুৰক্ষিত কৰিবলৈ। সেয়েহে বিনিয়োগকাৰীৰ স্বাৰ্থ বিবেচনা কৰি সম্পত্তি আবণ্টন সলনি কৰাৰ ক্ষেত্ৰত পুঁজি পৰিচালকসকলক কিছু নমনীয়তাৰ অনুমতি দিয়া হয়। যদি মিউচুৱেল ফাণ্ডে স্থায়ীভাৱে সম্পত্তি আবণ্টন সলনি কৰিব বিচাৰে তেন্তে তেওঁলোকে ইউনিটধাৰীসকলক অৱগত কৰিব লাগিব আৰু তেওঁলোকক কোনো ধৰণৰ বোজা নোহোৱাকৈ প্ৰচলিত এন এ ভি ত আঁচনিৰ পৰা ওলাই অহাৰ বিকল্প দিব লাগিব।
মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে সাধাৰণতে বাতৰি কাকতত নতুন আঁচনিসমূহ মুকলি কৰাৰ তাৰিখ প্ৰকাশ কৰি বিজ্ঞাপন লৈ ওলাই আহে। বিনিয়োগকাৰীয়ে প্ৰয়োজনীয় তথ্য আৰু আবেদন পত্ৰৰ বাবে সমগ্ৰ দেশতে বিয়পি থকা মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহৰ এজেণ্ট আৰু বিতৰকসকলৰ সৈতেও যোগাযোগ কৰিব পাৰে। এনে সেৱা আগবঢ়োৱা এজেণ্ট আৰু বিতৰকৰ জৰিয়তে মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহত ফৰ্ম জমা কৰিব পাৰিব। বৰ্তমান ডাকঘৰ আৰু বেংকেও মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহৰ ইউনিট বিতৰণ কৰে। কিন্তু বিনিয়োগকাৰীসকলে অনুগ্ৰহ কৰি মন কৰিব পাৰে যে বেংক আৰু ডাকঘৰসমূহে বজাৰ কৰা মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহ আঁচনিসমূহ নিজৰ আঁচনি হিচাপে লোৱা উচিত নহয় আৰু তেওঁলোকে লাভৰ কোনো নিশ্চয়তা নিদিয়ে। বেংক আৰু ডাকঘৰৰ একমাত্ৰ ভূমিকা হ’ল বিনিয়োগকাৰীক মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহ আঁচনি বিতৰণত সহায় কৰা।
কোনো বিশেষ আঁচনিত বিনিয়োগ কৰাৰ বাবে এজেণ্ট/বিতৰকসকলে দিয়া কমিচন/উপহাৰে বিনিয়োগকাৰীক লৈ যোৱা উচিত নহয়। আনহাতে তেওঁলোকে মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ ট্ৰেক ৰেকৰ্ড বিবেচনা কৰিব লাগিব আৰু বস্তুনিষ্ঠ সিদ্ধান্ত ল’ব লাগে।
প্ৰৱাসী ভাৰতীয়সকলে মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহত বিনিয়োগ কৰিব পাৰিবনে? এই ক্ষেত্ৰত প্ৰয়োজনীয় বিৱৰণ আঁচনিসমূহৰ অফাৰ নথিপত্ৰত দিয়া হৈছে।
এজন বিনিয়োগকাৰীয়ে তেওঁৰ ৰিস্ক লোৱা ক্ষমতা, বয়সৰ কাৰক, আৰ্থিক অৱস্থা আদিৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখিব লাগে।ইতিমধ্যে উল্লেখ কৰা অনুসৰি, অফাৰ নথিপত্ৰত প্ৰকাশ পোৱাৰ দৰে আঁচনিসমূহে বিভিন্ন ধৰণৰ ছিকিউৰিটিত বিনিয়োগ কৰে আৰু বিভিন্ন ৰিটাৰ্ণ আৰু ৰিস্ক আগবঢ়ায়। বিনিয়োগকাৰীয়ে সিদ্ধান্ত লোৱাৰ পূৰ্বে বিত্তীয় বিশেষজ্ঞৰ পৰামৰ্শও ল’ব পাৰে। এজেন্ট আৰু বিতৰকসকলেও এই ক্ষেত্ৰত সহায় কৰিব পাৰে।
এজন বিনিয়োগকাৰীয়ে তেওঁৰ নাম, ঠিকনা, আবেদন কৰা ইউনিটৰ সংখ্যা আৰু আবেদন পত্ৰত প্ৰয়োজনীয় অন্যান্য তথ্য স্পষ্টভাৱে উল্লেখ কৰিব লাগিব। তেওঁ নিজৰ বেংক একাউণ্ট নম্বৰ দিব লাগিব যাতে লভ্যাংশ বা পুনৰ ক্ৰয়ৰ উদ্দেশ্যে মিউচুৱেল ফাণ্ডে পৰৱৰ্তী সময়ত জাৰি কৰা কোনো চেক/ড্ৰাফ্টৰ কোনো ধৰণৰ প্ৰৱঞ্চনামূলক নগদ ধন সংগ্ৰহৰ পৰা হাত সাৰিব পাৰে। পৰৱৰ্তী সময়ত ঠিকনা, বেংক একাউণ্ট নম্বৰ আদিৰ যিকোনো পৰিৱৰ্তন হ’লে তৎক্ষণাত মিউচুৱেল ফাণ্ডক জনোৱা উচিত।
অতি উপযোগী তথ্য থকা এটা সংক্ষিপ্ত অফাৰ নথিপত্ৰ মিউচুৱেল ফাণ্ডে সম্ভাৱ্য বিনিয়োগকাৰীক দিব লাগিব। কোনো আঁচনিৰ চাবস্ক্ৰিপচনৰ বাবে আবেদন পত্ৰ অফাৰ নথিপত্ৰৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংগ। অফাৰ ডকুমেণ্টত SEBI এ নূন্যতম প্ৰকাশৰ ব্যৱস্থা নিৰ্ধাৰণ কৰিছে। এজন বিনিয়োগকাৰীয়ে, আঁচনি এখনত বিনিয়োগ কৰাৰ আগতে, অফাৰৰ নথিখন ভালদৰে পঢ়িব লাগে। আঁচনিখনৰ মূল বৈশিষ্ট্যসমূহ, বিপদজনক কাৰকসমূহ, প্ৰাৰম্ভিক ইছ্যুৰ খৰচ আৰু আঁচনিখনত আদায় কৰিবলগীয়া পুনৰাবৃত্তিমূলক খৰচ, প্ৰৱেশ বা প্ৰস্থানৰ বোজা, পৃষ্ঠপোষকৰ ট্ৰেক ৰেকৰ্ড, শৈক্ষিক অৰ্হতা আৰু পুঁজিকে ধৰি মূল কৰ্মীসকলৰ কৰ্ম অভিজ্ঞতাৰ প্ৰতি যথাযথ যত্ন ল’ব লাগিব পৰিচালক, মিউচুৱেল ফাণ্ডে পূৰ্বতে আৰম্ভ কৰা অন্যান্য আঁচনিৰ কাম-কাজ, মামলা আৰু জাৰি কৰা জৰিমনা বাকী থকা আদি।
আঁচনিৰ প্ৰাৰম্ভিক চাবস্ক্ৰিপচন বন্ধ হোৱাৰ তাৰিখৰ পৰা ছয় সপ্তাহৰ ভিতৰত মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে প্ৰমাণপত্ৰ বা একাউণ্টৰ বিবৃতি প্ৰেৰণ কৰিব লাগিব। বন্ধ আঁচনিৰ ক্ষেত্ৰত বিনিয়োগকাৰীয়ে হয় ডিমেট একাউণ্ট ষ্টেটমেণ্ট বা ইউনিট চাৰ্টিফিকেট লাভ কৰিব কাৰণ এইবোৰ ষ্টক এক্সচেঞ্জত ব্যৱসায় কৰা হয়। মুকলি আঁচনিৰ ক্ষেত্ৰত আঁচনিৰ প্ৰাৰম্ভিক ৰাজহুৱা অফাৰ বন্ধ হোৱাৰ তাৰিখৰ পৰা 30 দিনৰ ভিতৰত মিউচুৱেল ফাণ্ডে একাউণ্টৰ ষ্টেটমেণ্ট জাৰি কৰে। পুনৰ ক্ৰয়ৰ পদ্ধতি অফাৰ নথিপত্ৰত উল্লেখ কৰা হৈছে।
এছ ই বি আই ৰ নিয়মাৱলী অনুসৰি মিউচুৱেল ফাণ্ডত প্ৰমাণ পত্ৰ দাখিল কৰাৰ তাৰিখৰ পৰা ত্ৰিশ দিনৰ ভিতৰত ইউনিট হস্তান্তৰ কৰিব লাগিব।
মিউচুৱেল ফাণ্ডে লভ্যাংশ ঘোষণাৰ 30 দিনৰ ভিতৰত ইউনিটধাৰীসকললৈ লভ্যাংশৰ ৱাৰেণ্ট প্ৰেৰণ কৰিব লাগিব আৰু ইউনিট ধাৰীয়ে কৰা ৰিডেম্পচন বা পুনৰ ক্ৰয়ৰ অনুৰোধৰ তাৰিখৰ পৰা 10 কৰ্মদিনৰ ভিতৰত ৰিডেম্পচন বা পুনৰ ক্ৰয়ৰ ধন।
নিৰ্দিষ্ট সময়সীমাৰ ভিতৰত ৰিডেম্পচন/পুনৰ ক্ৰয়ৰ ধন প্ৰেৰণ নকৰাৰ ক্ষেত্ৰত এচেট মেনেজমেণ্ট কোম্পানীয়ে সময়ে সময়ে SEBI এ নিৰ্ধাৰণ কৰা ধৰণে সুত দিব লাগিব (বৰ্তমান 15%)।
হয়। কিন্তু প্ৰতিজন ইউনিট ধাৰীলৈ লিখিত যোগাযোগ প্ৰেৰণ নকৰালৈকে আৰু এটা ইংৰাজীত বিজ্ঞাপন নিদিয়ালৈকে আঁচনিৰ প্ৰকৃতি বা চৰ্ত, যিবোৰ আঁচনিৰ মৌলিক বৈশিষ্ট্য হিচাপে জনা যায় যেনে গাঁথনি, বিনিয়োগৰ ধৰণ আদিৰ কোনো পৰিৱৰ্তন কৰিব নোৱাৰিব দৈনিক দেশজুৰি প্ৰচাৰিত আৰু মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ মুখ্য কাৰ্যালয় থকা অঞ্চলৰ ভাষাত প্ৰকাশিত বাতৰি কাকতত। ইউনিটধাৰীসকলে যদি আঁচনিখন আগবঢ়াই নিব নিবিচাৰে তেন্তে কোনো ধৰণৰ এক্সাইট লোড নোহোৱাকৈ প্ৰচলিত এন এ ভি ত আঁচনিৰ পৰা ওলাই অহাৰ অধিকাৰ আছে। মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহেও আঁচনিৰ ফৰ্ম বন্ধ প্ৰান্তৰ পৰা খোলা প্ৰান্ত আঁচনিলৈ ৰূপান্তৰিত কৰাৰ সময়ত আৰু পৃষ্ঠপোষক সলনি হ’লে একেধৰণৰ পদ্ধতি অনুসৰণ কৰিব লাগিব।
মিউচুৱেল ফাণ্ডত সময়ে সময়ে পৰিৱৰ্তন হ’ব পাৰে। মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে যিকোনো বস্তুগত পৰিৱৰ্তন হ’লে তেওঁলোকৰ ইউনিটধাৰীসকলক অৱগত কৰিব লাগিব। ইয়াৰ উপৰিও বহু মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে নিজৰ বিনিয়োগকাৰীলৈ ত্ৰিমাসিক নিউজলেটাৰ প্ৰেৰণ কৰে।
বৰ্তমান অফাৰৰ নথিপত্ৰ দুবছৰত অন্ততঃ এবাৰ সংশোধন আৰু আপডেট কৰাটো বাধ্যতামূলক। ইয়াৰ মাজতে নতুন বিনিয়োগকাৰীসকলক অফাৰ নথিপত্ৰৰ পৰিশিষ্টৰ জৰিয়তে বস্তুগত পৰিৱৰ্তনৰ বিষয়ে অৱগত কৰা হয় যেতিয়ালৈকে টাইম অফাৰ নথিপত্ৰ সংশোধন আৰু পুনৰ ছপা কৰা নহয়।
আঁচনিৰ কাম-কাজ ইয়াৰ নিকা সম্পত্তিৰ মূল্য (এন এ ভি)ত প্ৰতিফলিত হয় যিটো মুকলি আঁচনিৰ ক্ষেত্ৰত দৈনিক আৰু বন্ধ আঁচনিৰ ক্ষেত্ৰত সাপ্তাহিক ভিত্তিত প্ৰকাশ কৰা হয়। মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহৰ এন এ ভি সমূহ বাতৰি কাকতত প্ৰকাশ কৰিব লাগিব। মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহৰ ৱেব চাইটতো উপলব্ধ এন এ ভি সমূহ। সকলো মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে তাৰোপৰি তেওঁলোকৰ এন এ ভি সমূহ এচ’চিয়েচন অফ মিউচুৱেল ফাণ্ডছ ইন ইণ্ডিয়া (এ এম এফ আই) ৰ ৱেবচাইট www.amfiindia.comতো ৰাখিব লাগিব আৰু এইদৰে বিনিয়োগকাৰীয়ে সকলো মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ এন এ ভি একে ঠাইতে লাভ কৰিব পাৰিব
মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে ডেৰ বছৰীয়া ফলাফলৰ ৰূপতো নিজৰ প্ৰদৰ্শন প্ৰকাশ কৰিব লাগিব য’ত এটা সময়ৰ ভিতৰত অৰ্থাৎ যোৱা ছমাহ, 1 বছৰ, 3 বছৰ, 5 বছৰ আৰু আঁচনি আৰম্ভ হোৱাৰ পিছৰ পৰা তেওঁলোকৰ ৰিটাৰ্ণ/উৎপাদনও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। বিনিয়োগকাৰীয়ে অন্যান্য সবিশেষ যেনে মুঠ সম্পত্তিৰ খৰচৰ শতাংশও চাব পাৰে কাৰণ এইবোৰে একেটা ডেৰ বছৰীয়া ফৰ্মেটতে উৎপাদন আৰু অন্যান্য উপযোগী তথ্যৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলায়।
মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে বছৰৰ শেষত ইউনিটধাৰীসকললৈ বাৰ্ষিক প্ৰতিবেদন বা সংক্ষিপ্ত বাৰ্ষিক প্ৰতিবেদন প্ৰেৰণ কৰিব লাগিব।
বিভিন্ন আঁচনিৰ ফলনকে ধৰি মিউচুৱেল ফাণ্ড আঁচনিৰ বিভিন্ন অধ্যয়ন বিত্তীয় বাতৰি কাকতসমূহে সাপ্তাহিক ভিত্তিত প্ৰকাশ কৰি আছে। এইবোৰৰ বাহিৰেও বহু গৱেষণা সংস্থাই মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহৰ কাম-কাজৰ ওপৰত গৱেষণা প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ কৰে য’ত বিভিন্ন আঁচনিৰ কাম-কাজৰ হিচাপত ৰেংকিং কৰা হয়। বিনিয়োগকাৰীয়ে এই প্ৰতিবেদনসমূহ অধ্যয়ন কৰি বিভিন্ন মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহৰ বিভিন্ন আঁচনিৰ কাম-কাজৰ বিষয়ে নিজকে অৱগত কৰি ৰাখিব লাগে।
বিনিয়োগকাৰীয়ে তেওঁলোকৰ আঁচনিৰ কাম-কাজ একে শ্ৰেণীৰ অন্তৰ্গত অন্যান্য মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহৰ সৈতে তুলনা কৰিব পাৰে। BSE চেন্সিটিভ ইনডেক্স, S&P CNX নিফটি আদিৰ দৰে বেঞ্চমাৰ্কৰ সৈতে ইকুইটি অৰিয়েণ্টেড আঁচনিৰ কাম-কাজৰ তুলনাও কৰিব পাৰে।
মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ কামৰ ভিত্তিত বিনিয়োগকাৰীয়ে মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহ আঁচনিত কেতিয়া প্ৰৱেশ কৰিব বা কেতিয়া প্ৰস্থান কৰিব সেইটো সিদ্ধান্ত ল’ব লাগে।
মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে ডেৰ বছৰীয়া ভিত্তিত তেওঁলোকৰ সকলো আঁচনিৰ সম্পূৰ্ণ পৰ্টফলিঅ’ প্ৰকাশ কৰিব লাগিব যিবোৰ বাতৰি কাকতত প্ৰকাশ পায়। কিছুমান মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে পৰ্টফলিঅ’সমূহ নিজৰ ইউনিটধাৰীসকললৈ প্ৰেৰণ কৰে।
আঁচনিৰ পৰ্টফলিঅ’ত প্ৰতিটো ছিকিউৰিটি অৰ্থাৎ ইকুইটি, ডিবেঞ্চাৰ, মুদ্ৰা বজাৰৰ যন্ত্ৰ, চৰকাৰী ছিকিউৰিটি আদিত কৰা বিনিয়োগ আৰু ইয়াৰ পৰিমাণ, বজাৰ মূল্য আৰু এন এ ভি লৈ % দেখুওৱা হয়। এই পৰ্টফলিঅ’ বিবৃতিসমূহত পৰ্টফলিঅ’ত থকা অলিকুইড ছিকিউৰিটি, ৰেটেড আৰু অৰেটেড ডেট ছিকিউৰিটিত কৰা বিনিয়োগ, নন-পাৰফৰ্মিং এচেট (এন পি এ সমূহ) আদিও প্ৰকাশ কৰিব লাগিছিল।
কিছুমান মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে ইউনিটধাৰীসকললৈ ত্ৰিমাসিক ভিত্তিত নিউজলেটাৰ প্ৰেৰণ কৰে য’ত আঁচনিসমূহৰ পৰ্টফলিঅ’ও থাকে।
হয়, পাৰ্থক্য আছে। বজাৰৰ আৱেগ আৰু বিনিয়োগকাৰীৰ ধাৰণাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি কোম্পানীসমূহৰ আই পি অ’ ইছ্যু মূল্যতকৈ কম বা বেছি মূল্যত মুকলি হ’ব পাৰে। কিন্তু মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহৰ ক্ষেত্ৰত আবণ্টনৰ লগে লগে ইউনিটৰ সমমূল্য বৃদ্ধি বা হ্ৰাস নহ’বও পাৰে। মিউচুৱেল ফাণ্ড আঁচনি এখনত ছিকিউৰিটিজত বিনিয়োগ কৰিবলৈ কিছু সময় লাগে। আঁচনিৰ এন এ ভি নিৰ্ভৰ কৰে যিবোৰ ছিকিউৰিটিত ধন নিয়োগ কৰা হৈছে তাৰ মূল্যৰ ওপৰত।
কিছুমান বিনিয়োগকাৰীয়ে অধিক এন এ ভি ত উপলব্ধ আঁচনিৰ তুলনাত কম এন এ ভি ত উপলব্ধ আঁচনি পছন্দ কৰাৰ প্ৰৱণতা থাকে। কেতিয়াবা, তেওঁলোকে নতুন আঁচনি বাছনি কৰে যাৰ ইউনিট জাৰি কৰে 10 টকাত যত একেটা শ্ৰেণীৰ বৰ্তমানৰ আঁচনিসমূহ বহু বেছি এন এ ভি ত উপলব্ধ। বিনিয়োগকাৰীসকলে অনুগ্ৰহ কৰি মন কৰিব পাৰে যে মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহ আঁচনিৰ ক্ষেত্ৰত বিভিন্ন মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ একে ধৰণৰ আঁচনিৰ কম বা উচ্চ এন এ ভি ৰ কোনো প্ৰাসংগিকতা নাই। আনহাতে, বিনিয়োগকাৰীয়ে মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ পাৰফৰমেন্স ট্ৰেক ৰেকৰ্ড, সেৱাৰ মানদণ্ড, পেছাদাৰী ব্যৱস্থাপনা আদি বিবেচনা কৰি ইয়াৰ যোগ্যতাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি আঁচনি এখন বাছি ল’ব লাগে।এই বিষয়ে তলত দিয়া এটা উদাহৰণত ব্যাখ্যা কৰা হৈছে।
ধৰিহ’ল আঁচনি A 15 টকাৰ এন এ ভি ত আৰু আন এখন আঁচনি B 90 টকাত উপলব্ধ। দুয়োখন আঁচনি বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ ইকুইটি অভিমুখী আঁচনি। বিনিয়োগকাৰীয়ে আঁচনি দুখনৰ প্ৰতিটোতে 9,000 টকা বিনিয়োগ কৰিছে। তেওঁ আঁচনি A ত 600 ইউনিট (9000/15) আৰু আঁচনি B ত 100 ইউনিট (9000/90) পাব। ধৰাহ’ল বজাৰসমূহ 10 শতাংশ বৃদ্ধি পায় আৰু দুয়োখন আঁচনিয়ে সমানে ভাল প্ৰদৰ্শন কৰে আৰু ই তেওঁলোকৰ এন এ ভি ত প্ৰতিফলিত হয়। আঁচনি A ৰ এন এ ভি 16.50 টকা আৰু আঁচনি B ৰ 99 টকালৈ যাব পাৰে৷ এইদৰে বিনিয়োগৰ বজাৰ মূল্য হ’ব আঁচনি A ত 9,900 (600* 16.50) টকা হ’ব আৰু আঁচনি B ত ই একে পৰিমাণৰ 9900 টকা (100*99) হ’ব। বিনিয়োগকাৰীয়ে প্ৰতিখন আঁচনিতে কৰা বিনিয়োগৰ 10% একে ৰিটাৰ্ণ পাব। এইদৰে আঁচনিসমূহৰ এন এ ভি কম বা অধিক হোৱা আৰু বিনিয়োগকাৰীয়ে বিনিয়োগ কৰিবলৈ ইচ্ছুক পৰিমাণৰ ভিতৰত অধিক বা কম সংখ্যক ইউনিট আবণ্টন, বিনিয়োগৰ সিদ্ধান্ত লোৱাৰ কাৰক হ’ব নালাগে। একেদৰে যদি 10 টকাত নতুন ইকুইটি অৰিয়েণ্টেড আঁচনি আগবঢ়োৱা হৈছে আৰু বৰ্তমানৰ আঁচনিখন 90 টকাত উপলব্ধ, বিনিয়োগকাৰীৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণৰ বাবে কাৰক হ’ব নালাগে। আয় বা ঋণমুখী আঁচনিৰ ক্ষেত্ৰতো একেই কথা।
আনহাতে, কম এন এ ভি ত উপলব্ধ কিন্তু দক্ষতাৰে পৰিচালিত নোহোৱা আঁচনিৰ তুলনাত অধিক এন এ ভি থকা উন্নত পৰিচালিত আঁচনিখনে অধিক লাভ দিব পাৰে। এন এ ভি সমূহৰ পতনৰ ক্ষেত্ৰতো একেধৰণৰ। উচ্চ এন এ ভি ত দক্ষতাৰে পৰিচালিত আঁচনি কম এন এ ভি ৰ অদক্ষভাৱে পৰিচালিত আঁচনিৰ দৰে ইমান তললৈ নপৰিবও পাৰে। গতিকে বিনিয়োগকাৰীয়ে যিকোনো আঁচনিৰ এন এ ভি কম কৰাৰ পৰিৱৰ্তে কোনো আঁচনিৰ পেছাদাৰী পৰিচালনাক অধিক ওজন দিব লাগে। কম এন এ ভি ত তেওঁ বহু বেছি সংখ্যক ইউনিট পাব পাৰে, কিন্তু আঁচনিখনে দক্ষতাৰে পৰিচালনা নকৰিলে অধিক ৰিটাৰ্ণ নিদিবও পাৰে।
ইতিমধ্যে উল্লেখ কৰা অনুসৰি বিনিয়োগকাৰীয়ে মিউচুৱেল ফাণ্ড আঁচনিৰ অফাৰ ডকুমেণ্ট খুব ভালদৰে পঢ়িব লাগিব। তেওঁলোকে আঁচনিখনৰ কাম-কাজৰ অতীতৰ ট্ৰেক ৰেকৰ্ড বা একেটা মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ অন্যান্য আঁচনিৰ বিষয়েও চাব পাৰে। তেওঁলোকে একেধৰণৰ বিনিয়োগৰ লক্ষ্য থকা অন্যান্য আঁচনিৰ সৈতেও প্ৰদৰ্শন তুলনা কৰিব পাৰে। যদিও আঁচনিৰ অতীতৰ প্ৰদৰ্শন ইয়াৰ ভৱিষ্যতৰ প্ৰদৰ্শনৰ সূচক নহয় আৰু অতীতৰ ভাল প্ৰদৰ্শন ভৱিষ্যতেও স্থায়ী হ’ব পাৰে বা নহ’বও পাৰে, বিনিয়োগৰ সিদ্ধান্ত লোৱাৰ বাবে এইটো অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰক। ঋণমুখী আঁচনিৰ ক্ষেত্ৰত অতীতৰ ৰিটাৰ্ণ চোৱাৰ উপৰিও বিনিয়োগকাৰীয়ে ঋণৰ যন্ত্ৰৰ মানদণ্ডও চাব লাগে যিটো তেওঁলোকৰ ৰেটিংত প্ৰতিফলিত হয়। কম হাৰৰ ৰিটাৰ্ণ থকা কিন্তু উন্নত ৰেটিংযুক্ত যন্ত্ৰত বিনিয়োগ থকা আঁচনিখন অধিক সুৰক্ষিত হ’ব পাৰে। একেদৰে ইকুইটি আঁচনিতো বিনিয়োগকাৰীয়ে পৰ্টফলিঅ’ৰ মানদণ্ড বিচাৰিব পাৰে। তেওঁলোকে বিশেষজ্ঞসকলৰ পৰামৰ্শও বিচাৰিব পাৰে।
বিনিয়োগকাৰীয়ে “মিউচুৱেল বেনিফিট” নাম থকা কিছুমান কোম্পানীক মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহ বুলি ধৰি ল’ব নালাগে। এই কোম্পানীসমূহ এছ ই বি আই ৰ অধীনত নাহে। আনহাতে মিউচুৱেল ফাণ্ডে এছ ই বি আই ত মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহ হিচাপে পঞ্জীয়ন কৰাৰ পিছতহে আঁচনি আৰম্ভ কৰি বিনিয়োগকাৰীৰ পৰা ধন সংগ্ৰহ কৰিব পাৰে।
যিকোনো মিউচুৱেল ফাণ্ড আঁচনিৰ অফাৰ ডকুমেণ্টত তিনি বছৰৰ বাবে পৃষ্ঠপোষকৰ নেট ৱৰ্থকে ধৰি বিত্তীয় প্ৰদৰ্শন দিব লাগিব। একমাত্ৰ উদ্দেশ্য হ’ল বিনিয়োগকাৰীসকলে মিউচুৱেল ফাণ্ডটোৰ পৃষ্ঠপোষকতা কৰা কোম্পানীটোৰ ট্ৰেক ৰেকৰ্ড জানিব লাগে। কিন্তু পৃষ্ঠপোষকৰ অধিক নেট ৱৰ্থৰ অৰ্থ এইটো নহয় যে আঁচনিখনে উন্নত ৰিটাৰ্ণ দিব বা এন এ ভি পতিত হ’লে পৃষ্ঠপোষকে ক্ষতিপূৰণ দিব।
প্ৰায় সকলো মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ নিজা ৱেব ছাইট আছে। বিনিয়োগকাৰীসকলে এছ’চিয়েচন অফ মিউচুৱেল ফাণ্ডইন ইণ্ডিয়া (এএমএফআই) ৰ ৱেব ছাইট ত www.amfiindia.com এনএভি, অৰ্ধ-বাৰ্ষিক ফলাফল আৰু সকলো মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ পৰ্টফলিঅ’ প্ৰাপ্ত কৰিব পাৰে। এএমএফআইয়ে বিনিয়োগকাৰীসকলৰ বাবে উপযোগী সাহিত্যও প্ৰকাশ কৰিছে।
বিনিয়োগকাৰীসকলে ছেবি www.sebi.gov.in ৱেব ছাইটত লগ ইন কৰিব পাৰে আৰু ছেবিনিয়ম আৰু নিৰ্দেশনা, মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ তথ্য, মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ দ্বাৰা দাখিল কৰা ড্ৰাফ্ট অফাৰ নথিপত্ৰ, মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ ঠিকনা আদিৰ তথ্যৰ বাবে “মিউচুৱেল ফাণ্ড” শাখালৈ যাব পাৰে। লগতে, ৱেব ছাইটত উপলব্ধ ছেবিৰ বাৰ্ষিক প্ৰতিবেদনত, মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ বিষয়ে যথেষ্ট তথ্য দিয়া হয়।
আন কেইবাটাও ৱেব ছাইট আছে যিয়ে কিছু সময়ৰ ভিতৰত উৎপাদনকে ধৰি মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ বিভিন্ন আঁচনিৰ যথেষ্ট তথ্য প্ৰদান কৰে। বহুতো বাতৰি কাকতত দৈনিক আৰু সাপ্তাহিক ভিত্তিত মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ উপযোগী তথ্যপ্ৰকাশ কৰা হয়। বিনিয়োগকাৰীসকলে তেওঁলোকৰ এজেণ্ট আৰু বিতৰকৰ ওচৰলৈ যাব পাৰে যাতে তেওঁলোকক এই ক্ষেত্ৰত নিৰ্দেশনা দিব পাৰে।
হয়। নিজৰ হৈ ইউনিটৰ বাবে আবেদন কৰা / ৰখা ব্যক্তিসকলে এককভাৱে বা যৌথভাৱে মনোনয়ন দিব পাৰে। সমাজ, ট্ৰাষ্ট, বডি কৰ্পৰেট, পাৰ্টনাৰশ্বিপ ফাৰ্ম, হিন্দু অবিভাজিত পৰিয়ালৰ কৰ্তা, পাৱাৰ অৱ এটৰ্নীৰ ধাৰীকে ধৰি অব্যক্তিয়ে মনোনীত কৰিব নোৱাৰে
আঁচনি এখন বন্ধ হোৱাৰ ক্ষেত্ৰত মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহে খৰচৰ সালসলনিৰ পিছত প্ৰচলিত এন এ ভি ৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি ধন পৰিশোধ কৰে। ইউনিটধাৰীসকলসকলে মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ পৰা উইণ্ডিং আপৰ প্ৰতিবেদন লাভ কৰাৰ অধিকাৰ আছে যিয়ে সকলো প্ৰয়োজনীয় বিৱৰণ দিয়ে।
বিনিয়োগকাৰীয়ে মিউচুৱেল ফাণ্ড আঁচনিৰ অফাৰ ডকুমেণ্টত যোগাযোগ ব্যক্তিৰ নাম পাব, যাৰ ওচৰলৈ তেওঁলোকে কোনো ধৰণৰ প্ৰশ্ন, অভিযোগ বা অভিযোগৰ ক্ষেত্ৰত যোগাযোগ কৰিব পাৰে। মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ ট্ৰাষ্টীসকলে মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ কাৰ্যকলাপ নিৰীক্ষণ কৰে। অফাৰ ডকুমেণ্টত এচেট মেনেজমেণ্ট কোম্পানী আৰু ট্ৰাষ্টীৰ সঞ্চালকৰ নামো দিয়া হৈছে। বিনিয়োগকাৰীয়ে তেওঁলোকৰ অভিযোগ লৈ মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ সংশ্লিষ্ট মিউচুৱেল ফাণ্ড / বিনিয়োগকাৰী সেৱা কেন্দ্ৰৰ কাষ চাপিব লাগে,
যদি অভিযোগসমূহ অমীমাংসিত হৈ থাকে তেন্তে বিনিয়োগকাৰীসকলে তেওঁলোকৰ অভিযোগসমূহৰ সমাধানৰ সুবিধাৰ বাবে এছ ই বি আই ৰ কাষ চাপিব পাৰে। অভিযোগ লাভ কৰাৰ লগে লগে এছ ই বি আই এ সংশ্লিষ্ট মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ সৈতে বিষয়টো লৈ যায় আৰু নিয়মিতভাৱে অনুসৰণ কৰে। বিনিয়োগকাৰীয়ে তেওঁলোকৰ অভিযোগসমূহ প্ৰেৰণ কৰিব পাৰে:
চিকিউৰিটিজ এণ্ড এক্সচেঞ্জ ব’ৰ্ড অফ ইণ্ডিয়া
বিনিয়োগকাৰী সহায় আৰু শিক্ষাৰ কাৰ্যালয় (অআইএই)
প্লট নং চি4-এ, “জি” ব্লক, 1ম মহলা,
বান্দ্ৰা-কুৰ্লা কমপ্লেক্স,
বান্দ্ৰা (ই), মুম্বাই – 400051
ভাৰতত মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ পৃষ্ঠপোষকতা কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া আবেদনকাৰীয়ে 1 লাখ টকাৰ মাচুলৰ সৈতে প্ৰপত্ৰ A ত আবেদন দাখিল কৰিব লাগিব। আবেদনখন পৰীক্ষা কৰা হয় আৰু এবাৰ পৃষ্ঠপোষকে কিছুমান চৰ্ত পূৰণ কৰিলে যেনে বিত্তীয় সেৱা ব্যৱসায়ত থকা আৰু যোৱা পাঁচ বছৰ ধৰি ইতিবাচক নিকা সম্পত্তি থকা, যোৱা পাঁচ বছৰৰ ভিতৰত তিনিটা বছৰত নিকা লাভ কৰা আৰু ন্যায়পৰায়ণতা আৰু সততাৰ সাধাৰণ সুনাম থকা সকলো ব্যৱসায়িক লেনদেনত মিউচুৱেল ফাণ্ড স্থাপনৰ বাবে বাকী থকা আনুষ্ঠানিকতাসমূহ সম্পূৰ্ণ কৰিব লাগিব। ইয়াৰ ভিতৰত অন্যান্য বিষয়ৰ লগতে, ট্ৰাষ্ট ডীড আৰু বিনিয়োগ ব্যৱস্থাপনা চুক্তি কাৰ্যকৰী কৰা, দুই তৃতীয়াংশ স্বতন্ত্ৰ ট্ৰাষ্টীৰে গঠিত ট্ৰাষ্টী কোম্পানী/ব’ৰ্ড অৱ ট্ৰাষ্টী গঠন কৰা, সম্পত্তি ব্যৱস্থাপনা কোম্পানী (এএমচি) অন্তৰ্ভুক্ত কৰা, নেট ৱৰ্থৰ কমেও 40% অৰিহণা যোগোৱা এএমচি আৰু এজন কাষ্টোডিয়ান নিযুক্তি দিয়া। এই চৰ্তসমূহ পূৰণ কৰাৰ পিছত 25 লাখ টকাৰ পঞ্জীয়ন মাচুল পৰিশোধ কৰাৰ অধীনত পঞ্জীয়নৰ প্ৰমাণ পত্ৰ প্ৰদান কৰা হয়। সবিশেষ জানিবলৈ নিজকে (মিউচুৱেল ফাণ্ডসমূহ) নিয়মাৱলী, 1996 চাওক।